استعلام :
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
1- همان‌گونه که در نظریه شماره 653/92/7 مورخ 2/4/1392 این اداره کل اعلام گردیده و در متن استعلام به آن اشاره شده است، با توجه به استدلالی که در این نظریه ذکر شده، در صورت تحقق هر یک از موارد مصرح در ماده 16 قانون حمایت خانواده مصوب 1353، دادگاه خانواده می‌تواند به زوج اجازه ازدواج مجدد بدهد. البته با توجه به قسمت اول ماده 17 قانون اخیرالذکر در خصوص بند 1 ماده 16 فوق‌الذکر احراز توانایی مالی مرد و اجرای عدالت مرد نیز الزامی است.
(2-1)- اولاً قسمت اخیر ماده 17 قانون حمایت خانواده 1353 راجع به مجازات عاقد و سردفتر و زن جدید در قوانین هم حذف شد. ثانیاً در حال حاضر مردی که بدون اذن دادگاه مبادرت به ازدواج مجدد نماید، مطابق ماده 49 قانون حمایت خانواده 1391 قابل تعقیب کیفری است. شایسته ذکر است در مواردی که نظریات این اداره کل با هم مغایر باشد، اصل بر این است که با صدور نظریه مؤّخر، از نظریه مقدم عدول شده است. در خصوص قسمتی از نظریه شماره 1270/92/7 مورخ 31/6/92 این اداره کل که در متن استعلام آن مرجع بدان اشاره گردیده است، لازم به ذکر است که در نظریات بعدی اعلام گردیده که هر چند ازدواج مجدد بدون اذن دادگاه، قابل ثبت در دفاتر رسمی نمی‌باشد، لیکن نظر به اینکه برابر ماده 20 قانون حمایت خانواده 1391، ثبت ازدواج دائم در هر حال (و ازدواج موقت با وجود شرایط مذکور در ماده 21 قانون مار‌الذکر) الزامی است و هرچند اگر زوج در صورت عدم تحصیل اذن دادگاه، مبادرت به ازدواج مجدد نماید، مطابق ماده 49 قانون اخیرالذکر تحت تعقیب کیفری قرار می‌گیرد، اما وجود ضمانت اجرای کیفری مزبور مانع صدور حکم دادگاه به ثبت چنین ازدواجی نیست.
(2-2)- ازدواج مجدد زوج، خواه با اذن دادگاه باشد یا بدون آن، نافی شروط ضمن عقد فیمابین زوج و همسر اول نیست و چنانچه به موجب شروط مندرج در قباله ازدواج، در صورت انتخاب همسر دوم از ناحیه زوج، زوجه اول حق درخواست طلاق داشته باشد، می‌تواند از حق مزبور استفاده کند و در صورت عدم وجود شرط مزبور نیز چنانچه، زوجه اول جهت طلاق دلایلی بر ایجاد عسر و حرج ناشی از ازدواج مجدد زوج ارائه نماید، دادگاه ملزم به رسیدگی می‌باشد.
