استعلام :
خواهان دعوایی به خواسته اثبات مالکیت و خلع ید نسبت به یک قطعه زمین با پلاک ثبتی مشخص مطرح می‌کند؛ برابر سوابق ثبتی آگهی‌های نوبتی در خصوص این ملک منتشر شده؛ اما به دلیل عدم حضور مالک تحدید حدود آن انجام نشده است. در جریان رسیدگی دادگاه وضعیت ثبتی ملک یادشده را از اداره ثبت استعلام می‌کند و آن اداره در پاسخ استعلام به جای پلاک یادشده، سهواً وضعیت پلاک دیگر را که مربوط به ملکی دیگر بوده است، به دادگاه اعلام می‌کند و دادگاه بر مبنای گزارش نادرست اداره ثبت اسناد و املاک، به جهت ذی‌نفع نبودن خواهان در پلاک اخیر حکم بر بطلان دعوای خواهان صادر کرده است؛ دادنامه صادره در دادگاه تجدید نظر تأیید شده است.
سؤال: با عنایت به مراتب یادشده و از آن‌جا که خواسته خواهان اثبات مالکیت و خلع ید نسبت به یک قطعه زمین با پلاک ثبتی مشخص بوده است؛ در حالی که مدلول و منطوق رأی دادگاه حسب استعلام به عمل‌آمده راجع به پلاک ثبتی دیگری است، آیا دعوای مجدد خواهان مشمول اعتبار امر مختوم است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
اولاً، با توصیفی که راجع به فرض استعلام به عمل آمده است، اصولاً می‌بایست قرار رد دعوا صادر می‌شد و نه حکم بر بی‌حقی.
ثانیاً، چنانچه به تشخیص مرجع رسیدگی‌کننده، دادگاه در موضوع خواسته رأی صادر کرده باشد؛ هرچند این رأی مبتنی بر اشتباه به عمل‌آمده از سوی مرجع ثبتی باشد، تا زمانی که به طرق قانونی نقض نشود، محملی برای رسیدگی مجدد به موضوع دعوا وجود ندارد.
ثالثاً، چنانچه به تشخیص مرجع رسیدگی‌کننده، دادگاه در موضوع خواسته رأی صادر نکرده باشد، فارغ از رسیدگی تلقی نمی‌شود و ملزم به رسیدگی و صدور رأی در همان پرونده است.
