استعلام :
خواهان دعوایی به خواسته مطالبه قیمت روز مبیع به جهت مستحق‌للغیر درآمدن آن مطرح کرده است؛ خواهان خود نیز ملک را به ید بعدی فروخته است و بین خواهان و ید بعدی قراردادی وجود دارد که در صورت مستحق‌للغیر در آمدن مبیع، خریدار (ید بعدی) یک میلیارد تومان وجه التزام دریافت کند؛ این مبلغ را نیز ید بعدی دریافت کرده است. حال خواهان به طرفیت ید قبلی که از وی ملک را خریده است، دعوای مطالبه قیمت روز مبیع به جهت مستحق‌للغیر درآمدن آن به استناد رأی وحدت رویه شماره 811 مورخ 1/4/1400 هیأت عمومی دیوان عالی کشور را مطرح کرده است و خوانده نیز به استناد به قرارداد خواهان با ید بعدی، مدعی است صرفاً به میزان وجه التزام یادشده (یک میلیارد تومان) مسؤولیت دارد و نه قیمت روز مبیع. خواهشمند است در این خصوص اعلام نظر فرمایید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
در فرض سؤال که ملکی مورد معاملات متعدد قرار گرفته و به سبب مستحق‌للغیر درآمدن آن، آخرین خریدار به استناد وجه التزام مندرج در قرارداد با ید قبلی خود، این وجه را دریافت کرده است، با توجه به این‌که مبنای رجوع به ید قبلی قاعده لاضرر است و مفروض آن است که خواهان خسارتی بیش از آنچه پرداخت کرده را متحمل نشده تا از ید قبلی مطالبه کند، وی استحـقاق مطالبه وجهـی را دارد که به عنوان غرامت (وجه التزام) به ید بعدی خود پرداخت کرده است. بدیهی است در فرض سؤال، چنانچه خوانده به‌رغم مطالبه وجه از پرداخت استنکاف کند، موضوع مشمول ماده 522 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 است و خواهان علاوه بر مبلغ پرداخت شده به ید بعدی، استحقاق دریافت خسارت تأخیر تأدیه را وفق عمومات خواهد داشت.
