استعلام :
با توجه به حکم مقرر در ماده 451 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که به موجب آن قاتل در قتل خطای محض و شبه‌عمدی از ارث مورث خود محروم است، خواهشمند است به پرسش زیر پاسخ دهید:
چنانچه وراث طبقه دوم استحقاق دریافت دیه را داشته باشند، پرداخت به آنان باید چگونه صورت گیرد؟ چنانچه گواهی حصر وراثت صادره مبین آن باشد که قاتل و مسبب حادثه، تنها ورثه در طبقه اول است، آیا می‌توان برای طبقه دوم گواهی حصر وراثت صادر کرد تا با توجه به عدم وراث قانونی در طبقه اول برای دریافت دیه اقدام کنند و یا آنکه ورثه حین‌الفوت ملاک اتخاذ تصمیم است که قبلاً در خصوص آنها گواهی حصر وراثت صادر شده که منحصر در قاتل شبه‌عمدی و محروم از دریافت دیه است؟ چنانچه صدور گواهی حصر وراثت برای طبقه دوم (با وجود طبقه اول و صدور گواهی برای این طبقه) قانونی نباشد و مرجع صالح اجازه صدور این گواهی را نداشته باشد، راهکار پرداخت دیه در اجرای احکام کیفری چگونه است؟ آیا قاضی اجرای احکام می‌تواند از طریق اداره ثبت احوال ورثه طبقه دوم را شناسایی و دیه را به آنان پرداخت کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
به موجب ماده یک قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب 1309 با اصلاحات بعدی: در هر موردی که یک یا چند نفر بخواهند مال متعلق به متوفایی را اعم از منقول یا غیرمنقول یا اسنادی که نزد غیر است به عنوان وراثت اخذ نمایند و یا طلب متوفایی را به این عنوان وصول کنند، باید به ترتیب مقرر در این قانون رفتار شود؛ بنابراین در فرض سؤال که مفروض آن است که ماترک دارای دو بخش مشتمل بر دیه و غیر آن می‌باشد و شخصی که گواهی حصر وراثت برای وصول بخش دوم (غیر دیه) را دارد، از دریافت دیه محروم می‌باشد (در اجرای ماده 451 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392)، دیگر اشخاص ذینفع در هر طبقه و درجه که از منظر قانونی استحقاق دریافت دیه را دارا هستند، می‌توانند در این خصوص و محدود به دیه، صدور گواهی حصر وراثت را درخواست کنند و بدون ارائه این گواهی، وصول دیه امکانپذیر نیست.
