استعلام :
به موجب ماده 38 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395 «دولت موظف است اقدامات زیر را جهت حفاظت از محیط زیست به عمل آورد: الف - نظارت بر ارزیابی راهبردی محیط زیست (SEA) در سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای و ارزیابی اثرات زیست‌محیطی (EIA) طرح‌های بزرگ کلیه دستگاه‌های اجرایی و بخش‌های خصوصی و تعاونی، نهادهای عمومی غیر دولتی در پهنه سرزمینی از جمله مناطق آزاد تجاری و صنعتی بر اساس شاخص‌ها، ضوابط و معیارهای پایداری محیط‌زیست ... غ - سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است نسبت به پاسخ استعلام‌های مربوط به طرح‌های عمرانی دولتی و طرح‌های اقتصادی سرمایه‌گذاران حداکثر ظرف مدت دو ماه اقدام نماید و در صورت رد گزارشها و درخواست‌های مذکور دلایل را کتباً به صورت شفاف مطابق قوانین و ضوابط فنی مربوطه به ذی‌نفعان اعلام کند. عدم پاسخ سازمان حفاظت محیط زیست در مهلت مقرر، به منزله تأیید می‌باشد.»
بر اساس بند «غ» ماده 38 قانون یادشده، پاسخ سازمان حفاظت محیط زیست در مقابل استعلام‌ها یا درخواست مجری طرح سرمایه‌گذاری در قالب چند فرض متصور است: نخست، سازمان ظرف دو ماه به صورت قطعی با اجرای طرح مخالفت می‌کند و گزارش و درخواست را به صورت شفاف رد می‌کند؛ دوم، سازمان ظرف مهلت دو ماه با اجرای طرح موافقت می‌کند؛ سوم، سازمان ظرف دو ماه از تاریخ استعلام یا درخواست هیچ پاسخی نمی‌دهد که به حکم ذیل ماده به منزله تأیید طرح می‌باشد و چهارم سازمان ظرف دو ماه پاسخ استعلام یا درخواست مجری را می‌دهد؛ اما پاسخ بر تأیید طرح یا مخالفت صریح با آن دلالت ندارد؛ بلکه سازمان اعلام می‌کند موضوع مستلزم بررسی بیشتر، ارائه گزارشات دیگر، ارائه ادله و غیره است؛ در این صورت سازمان موضوع را بررسی می‌کند و اظهار نظر روشن در خصوص تأیید یا رد طرح بیش از دو ماه به طول می‌انجامد و پس از این مدت نظر خود را دایر بر تأیید یا رد گزارش اعلام می‌نماید.
با عنایت به فرض چهارم پیش‌گفته، خواهشمند است اعلام فرمایید:
آیا حکم بند «غ» ماده 38 قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395 مبنی بر اینکه «در صورت رد گزارشها و درخواست‌های مذکور دلایل را کتباً به صورت شفاف و مطابق قوانین و ضوابط فنی مربوطه به ذی‌نفعان اعلام کند»، محدود به مهلت دو ماه است؟ و چنانچه سازمان مذکور مخالف طرح باشد، آیا مکلف است ظرف دو ماه مراتب رد گزارش و درخواست را اعلام کند؟ همچنین عبارت «عدم پاسخ سازمان در مهلت مقرر به منزله تأیید می‌باشد»، شامل هر نوع پاسخ از جمله پاسخ سازمان مبنی بر رد و مخالفت نیز می‌باشد و چنانچه سازمان ظرف دو ماه پاسخ منفی خود را اعلام نکند، آیا به منزله تأیید می‌باشد؟ به عبارت دیگر، چنانچه اظهارنظر سازمان حفاظت محیط زیست مستلزم بررسی بیشتر موضوع باشد، آیا پس از سپری شدن دو ماه سازمان می‌تواند مخالفت خود را با طرح اعلام کند و یا آنکه در هر صورت پس از سپری شدن مدت یادشده، چنانچه سازمان مخالفت خود را اعلام نکند، به معنای تأیید طرح بوده و مخالفت آن سازمان پس از مهلت فاقد اعتبار است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
قانونگذار در بند «غ» ماده 38 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395، سازمان حفاظت محیط زیست را مکلف به ارائه پاسخ نسبت به استعلام‌های مربوط به طرح‌های عمرانی دولتی و طرح‌های اقتصادی سرمایه‌گذاران در ظرف مدت دو ماه نموده است و در هر صورت سازمان مزبور مکلف است نفیاً یا اثباتاً در موعد قانونی پاسخ خود را اعلام نماید و در این بند از ماده یادشده، عدم ارائه پاسخ منجز در مهلت به منزله تأیید سازمان مزبور محسوب شده است و لذا تقاضای تمدید مهلت از سوی سازمان حفاظت محیط زیست یا اعلام مخالفت با طرح پس از سپری شدن مدت مزبور فاقد وجاهت قانونی و مؤثر در مقام نمی‌باشد.
