استعلام :
احتراماً نظر به ضرورت آموزش ضابطان و صدور کارت ویژه ضابط دادگستری از ناحیه دادستان¬های عمومی وانقلاب و رؤسای حوزه قضایی بخش درسراسر کشور و با توجه به ابهامات و اختلاف نظرهای حقوقی درخصوص ضابط بودن بعضی نهادها و مأمورین آنها دستور فرمایند بررسی واعلام نمایند به غیر ازضابطین خاص مصرح در بند ب ماده29 قانون آئین دادرسی کیفری مامورین کدام یک از نهادها یا سازمان های دولتی ضابط خاص دادگستری محسوب می¬شوند نتیجه را با قید تسریع و ذکر مستندان قانونی مربوط به این مرجع ارسال دارند.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
الف: احصاء ضابطان خاص دادگستری مستلزم مراجعه به تمامی قوانین مربوط می¬باشد و وظیفه این اداره کل پاسخ¬گویی به استعلام حقوقی است و نه احصاء مصادیق؛ با این حال جهت همکاری با مراجع ذیربط در اجرای وظایف محوله به ایشان، موضوع ماده 30 قانون آیین دادرسی کیفری 1392، با جستجو در قوانین مربوط تنها به مأموران زیر به عنوان «ضابطان خاص دادگستری مشمول ماده 30قانون یاد شده» دست یافته شد:
1- رؤسا و معاونان و مأموران زندان ، مطابق بند ب ماده 29 قانون آیین دادرسی کیفری 1392. 2- مأموران وزارت اطلاعات، مطابق بند ب ماده 29 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و ماده 205 قانون برنامه پنجم توسعه مصوب 15/10/1389 و ماده 39 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 3/10/1392 و تبصره یک ماده 4 قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب 7/8/1390.
3-سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سازمان اطلاعات سپاه در اجرای مأموریت¬های مقرر در مواد 2 ،3 ،4 و5 اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مصوب 1361 و نیز مطابق تبصره ماده 5 یاد شده و بند 2 ماده 6 قانون تاسیس وزارت اطلاعات مصوب 1362 و بند ب ماده 29 قانون آیین دادرسی کیفری 1392.
4-مأموران نیروی مقاومت بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مطابق بند ب ماده 29 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و ماده یک قانون حمایت قضایی از بسیج مصوب 1371 و تبصره¬های 1و2 ماده 17 قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر مصوب 19/3/1394.
5- فرمانده هواپیما، مطابق ماده 32 قانون هواپیمایی کشوری مصوب1328.
6-مأموران جنگلبانی،مطابق ماده 54 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل¬ها و مراتع مصوب 1346.
7- مأموران سازمان حفاظت محیط زیست، مطابق ماده 15 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب 28/3/1353 و ماده 12 قانون حفاظت از دریاها و رودخانه¬های قابل کشتیرانی در مقابل آلودگی به مواد نفتی و نیز مأموران سازمانهای بنادر و دریانوردی و شیلات ایران مطابق قانون اخیر¬الذکر.
8-مأموران حفاظت گمرک های کشور، مطابق ماده 37 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 3/10/1392 با اصلاحات بعدی.
ب: مأمورانی که به موجب مصوبات مقام معظم رهبری به عنوان ضابط دادگستری شناخته شده¬اند، گرچه ضابط خاص دادگستری می¬باشند اما از لحاظ لزوم یا عدم لزوم فراگیری برخی مهارت¬ها و گذراندن دوره¬های آموزشی و مرجع آموزش دهنده، تابع مصوبات معظم¬له می¬باشند.
ج: مأمورانی که به موجب قانون در حکم ضابطان دادگستری دانسته شده¬اند یا گزارش آنان به منزله گزارش ضابطان دادگستری دانسته شده یا برخی از وظایف ضابطان به آنها محول شده است ولی صراحتاً ضابط دادگستری شناخته نشده¬اند، در فهرست مذکور در بند الف ذکر نشده¬اند(ماده 3 آیین-نامه اجرایی احراز عنوان ضابط دادگستری مصوب 31/6/1394 ریاست محترم قوه قضاییه).
