تاریخ نظریه : 1396/06/27 | شماره نظریه : 7/97/1933

جزئیات نظریه
شماره نظریه : 7/97/1933
شماره پرونده : 96-168/1-1639
تاریخ نظریه : 1396/06/27

استعلام :
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

1- با توجه به ماده 10 قانون آيين دادرسي كيفري 1392، هر شخصي اعم از حقوقي يا حقيقي كه از وقوع جرم، متحمل ضرر و زيان مي­شود، مي­تواند به عنوان شاكي، تعقيب مرتكب را درخواست كند و نسبت به احكام و قرارهاي صادره، اعتراض نمايد و آنچه در ماده 66 قانون يادشده آمده است، مربوط به سازمان­هاي مردم نهاد است و منصرف از ادارات و سازمان­هاي دولتي اشاره­ شده مي­باشد. بنابراين، ادارات يادشده چنانچه از وقوع جرم، متحمل ضرر و زيان شوند، با توجه به ماده 10 همان قانون، شاكي يا مدعي خصوصي تلقي مي­شوند و در اين صورت، كليه وظايف و اختيارات شاكي را دارند و بايد نسبت به اعلام جرم و تعقيب شكايت اقدام نمايند و تصميمات مراجع قضايي (اعم از منع تعقيب يا حكم برائت و ....) بايد به آنان ابلاغ گردد و آنان مي­توانند به عنوان شاكي به اين تصميمات اعتراض نمايند؛ مانند سازمان محيط زيست كه طبق ماده 14 قانون حفاظت و بهسازي محيط زيست مصوب 1353 در مورد جرايم موضوع قانون اخيرالذكر، شاكي محسوب مي­شود يا اداره منابع طبيعي كه قانوناً متولي اراضي منابع ملي است، در صورت تخريب منابع ملي، به عنوان شاكي تعقيب مرتكب را مطابق ماده 690 قانون مجازات اسلامي 1375 تقاضا مي­نمايد ولي در مواردي نيز ادارات و سازمان­هاي دولتي، اعلام كننده جرم بوده و مكلف به اعلام موضوع به مراجع ذيربط قانوني­اند؛ مانند جرايم موضوع ماده 688 قانون مجازات اسلامي 1375 كه وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي يا سازمان حفاظت محيط زيست فقط اعلام كننده جرايم مذكور در ماده اخيرالذكر مي­باشند و شاكي خصوصي محسوب  نمي­شوند؛ در نتيجه حق اعتراض و تجديدنظرخواهي نسبت به تصميمات مراجع قضايي را در اين خصوص ندارند. تشخيص اينكه سازمان يا اداره دولتي، اعلام­كننده است يا شاكي، در هر مورد با توجه به قانون، به عهده مرجع قضايي رسيدگي­كننده به موضوع است.

2- با توجه به انچه در بند یک گفته شد، در جرایم غیر قابل گذشت، اعلام کننده جرم ولو آنکه از بستگان بزه­دیده باشد، چون خودش بزه­دیده نیست، شاکی محسوب نمی­شود و حق اعتراض به قرارهای موضوع بند الف ماده 270 قانون یاد شده را ندارد.

3- مستفاد از بند الف ماده 270 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 این است که فقط شاکی حق اعتراض به قرارهای موضوع این بند (موقوفی و منع تعقیب و اناطه) را دارد و بنابراین اعلام­کننده جرم چون شاکی خصوصی محسوب نمی­گردد، حق اعتراض به این قرارها را ندارد. مع­الوصف تشخیص اینکه معترض، شاکی خصوصی یا اعلام­کننده جرم محسوب می­گردد یا خیر، با دادگاه صالح به رسیدگی به اعتراض است و دادسرا در صورت وصول اعتراض، در هر صورت باید پرونده امر را جهت رسیدگی به دادگاه ذیربط ارسال دارد./ت

منبع: مشاهده