استعلام :
1-در صورتی که خواهان اعسار از پرداخت هزینه دادرسی اخذ کرد و در مرحله اجرا مالی از محکومٌ¬علیه به دست آمد که کفایت تمام محکومٌ¬به را نکرد آیا می¬توان قبل از پرداخت محکومٌ¬به بدواً هزینه های دادرسی را اخذ کرد به نوعی خواهان اصلی پرداخت می¬نماید و به همان میزان از محکومٌ-علیه اخذ می¬گردد و در فرض فوق در صورت عدم دسترسی به اموال محکومٌ¬علیه و اینکه به نظر می-رسد میان محکومٌ¬به ومحکومٌ¬علیه نوعی توافق خارجی صورت می¬گردد تا در هزینه های دادرسی صرفه جویی گردد دادگاه دستور توقیف حساب¬های بانکی محکومٌ¬له را بدهد؟ و اساساً شیوه پرداخت هزینه دادرسی دعوی اعسار در مرحله اجرا به چه نحو است و آیا به صرف محکومٌ¬له واقع شدن بدون اخذ هیچ مالی می¬توان به محکومٌ¬له اخطار کرد تا هزینه دادرسی دعوی اصلی را پرداخت در غیر این صورت عملیات اجرایی ادامه پیدا نخواهد کرد و یا نیاز به اخذ مالی می¬باشد و آیا می¬توان به صورت اقساط یعنی در هر جزء محکومٌ¬به وصولی به همان میزان هزینه دادرسی را اخذ کرد یا خیر./
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
1-پس از صدور حکم و اخذ محکوم¬به از طریق اجرای احکام مدنی در صورتی که میزان محکوم¬به، به تشخیص قاضی مربوط موجب خروج محکوم¬له از اعسار باشد و محکوم¬به از مستثنیات دین نباشد، برابر ماده 515 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی و تبصره ماده 559 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 (اصلاحی 24/3/1394) هزینه دادرسی از محل محکوم¬به وصول می¬شود.
2-برابر ماده 514 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی، هرگاه معسر به تأدیه تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی متمکن گردد، ملزم به تأدیه آن خواهد بود. بنابراین اگر برای دادگاه احراز شود که محکوم¬له به هر طریقی از جمله وصول محکوم¬به خارج از اجرای احکام، متمکن شده است، دستور وصول هزینه دادرسی را از محل اموال وی صادر می¬کند.
3-با توجه به پاسخ بند 1، تشخیص خروج محکوم¬له از اعسار بر عهده قاضی مربوط است. بنابراین در مواردی که محکوم¬به، به صورت اقساطی پرداخت می¬شود، اگر دادگاه تشخیص دهد با وصول قسط اول محکوم¬له از اعسار خارج شده است، می¬تواند دستور اخذ هزینه دادرسی از محل همان قسط را صادر کند./
