استعلام :
چنانچه فردی در سال 1380 در حادثه رانندگی مصدوم شود و صدمات وارده تحت پوشش بیمه باشد، اما مصدوم در سال 1402 مبلغ دیه را مطالبه کند، آیا درخواست دیه یوم‌الادا پذیرفته است؟ مسؤولیت بیمه‌گذار و بیمه‌گر در پرداخت دیه چه میزان است؟ چنانچه حکم محکومیت به پرداخت دیه در سال 1380 صادر؛ اما اجراییه در سال 1402 درخواست شود، آیا میزان دیه به صورت یوم‌الادا خواهد بود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
اولاً، از آنجا که فرض سؤال مربوط به زمان حاکمیت قانون بیمه اجباری مسؤولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل اشخاص ثالث مصوب 1347 با اصلاحات بعدی است، چنانچه مرور زمان موضوع ماده 12 این قانون محقق شده باشد، زیان‌دیده حق مراجعه به شرکت بیمه را ندارد.
ثانیاً، صرف عدم مطالبه دیه از سوی زیان‌دیده دلیل بر محرومیت وی نیست؛ اما چنانچه به نحوی تقصیر زیان‌دیده در این خصوص به تشخیص مرجع قضایی محرز باشد؛ مانند آنکه مصدومیت خود را کتمان کند و یا به‌رغم تقاضای عامل زیان مبنی بر مراجعه به مرجع قضایی، از این امر خودداری کند و یا مدارک و سوابق مربوط به مصدومیت را ارائه نکند، زیان‌دیده حق مراجعه به عامل زیان را نیز نخواهد داشت.
ثالثاً، در صورت تأخیر زیان‌دیده در درخواست صدور اجراییه با وجود صدور حکم قطعی، حسب مورد شرکت بیمه، صندوق تأمین خسارت‌های بدنی و یا عامل زیان مکلف به پرداخت دیه به نرخ یوم‌الادا می‌باشند؛ مگر آنکه شرکت بیمه مدعی عدم اطلاع از مفاد دادنامه و وقوع حادثه باشد که در این صورت موضوع مشمول ماده 12 قانون قانون بیمه اجباری مسؤولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل اشخاص ثالث مصوب 1347 و مسؤولیت شرکت بیمه منتفی است.
