استعلام :
1-آیا تقسیم قسمتی از ماترک متوفی به معنای تقسیم تمام ماترک او تلقی می گردد؟
2-قسمتی از ماترک متوفی دو قطعه زمین قبل از تصویب تبصره الحاقی به ماده 946 قانون مدنی فروخته شده و ثمن آن بین ورثه تقسیم گردیده است با لحاظ این تصرفات آیا زوجه متوفی از بهای عرصه مابقی ترکه متوفی که 3 عدد خانه و 2 باب مغازه است که تا زمان تصویب تبصره الحاقی به ماده 946 قانون مدنی تقسیم نگردیده است ارث می برد؟
3-آیا زوجه متوفی قبل از تقسیم ترکه از اجرت المثل اموال غیر منقول متوفی ارث می برد؟
اگر ورثه از تقسیم و تحویل بهای ماترک غیر منقول امتناع نماید یا در پرداخت بهای سهم زوجه تأخیر نماید زوجه از اجرت المثل اموال غیر منقول ارث می برد یا خیر؟/
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
1-تقسیم قسمتی از ماترک به معنی تقسیم تمام ماترک نیست و الباقی ماترک طبق مقررات باید بین ورثه تقسیم شود.
2-در فرض سؤال که ماترک متوفی شامل تعدادی اموال غیر منقول است که برخی از آنها قبل از تصویب تبصره الحاقی به ماده 946 قانون مدنی مصوب 26/5/89 بین ورثه تقسیم شده است، این امر مانع اجرای تبصره مذکور نسبت به الباقی ترکه در تعیین و احتساب سهم زوجه متوفی از بهای عرصه و اعیان نمی¬شود و نسبت به ماترکی که تا کنون یعنی تا زمان تصویب تبصره یاد شده تقسیم نشده است، حصه زوجه با لحاظ قیمت عرصه و اعیان تعیین می¬شود.
3و4-مطابق مادّه946 (اصلاحی6/11/87) قانون مدنی« زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد. در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق می¬باشد». بنابراین زوجه از یک هشتم یا یک چهارم قیمت عرصه واعیان ارث می¬برد و چون¬ اجرت¬المثل به عرصه و اعیان تعلق می¬گیرد، لذا تا زمانی که زوجه مالک عین عرصه و اعیان نشده است و فقط مالک قیمت آن است، نمی¬تواند اجرت¬المثل مطالبه نماید. بدیهی است هر زمان سایر ورثه بخواهند قیمت یک هشتم یا یک چهارم عرصه و اعیان را به زوجه بدهند، باید قیمت روز آن را به زوجه پرداخت نمایند و در صورتی که ورثه از پرداخت قیمت سهام زوجه خودداری نمایند ویک هشتم یا یک چهارم عرصه و اعیان به زوجه تعلق گیرد، مستحق مطالبه اجرت¬المثل از تاریخ تعلق خواهد بود./
