– آراء
مبحث سوم
– آراء
قسمت 3: اعلام نتيجه رأي
ماده 127: به مجرد اعلام اخذ راي، توسط رئيس جلسه تعداد نمايندگان حاضر در جلسه به‌استناد دستگاه شمارش گر اعلام و بلافاصله اخذ رأي به عمل مي‌آيد. در موارد نقص فني دستگاه شمارش گر عده حاضران مستند به شمارش اكثريت دبيران خواهد بود.
ماده 128:
در كليه موارد، نتيجه رأي مجلس بايد صريحاً به وسيلهٔ رئيس اعلام گردد.
ماده 129:
اسامي كليه تقاضاكنندگان رأي مخفي يا رأي علني با ورقه درصورت مشروح مذاكرات مجلس ثبت خواهد شد.
قسمت 2: كيفيت آراء
ماده 121:
رأي‌گيري در مجلس به يكي از روشهاي ذيل انجام مي‌گيرد:
1- با دستگاه الكترونيكي.
2- علني با ورقه.
3- مخفي با ورقه.
4 ـ قيام و قعود.
تبصره 1:
ـ قبل از شروع رأي گيري بايد متن يا موضوع مورد بحث براي نمايندگان قرائت و يا اعلام و بلافاصله رأي گيري انجام شود. در صورتي كه متن اعلام شود و نياز به قرائت نباشد بايد متن رأي گيري شده در پاورقي مشروح مذاكرات به طور كامل آورده شود.
رئيس جلسه موظف است با اعلام شروع رأي گيري، از انجام اخطار، تذكر، نطق يا توضيح جلوگيري كند و پس از سي ثانيه از زمان شروع رأي گيري به فوريت نتيجه رأي گيري را اعلام نمايد.
ماده 122:
هيأت رئيسه مجلس موظف است مجلس را به وسايل پيشرفته الكترونيكي مجهز نمايد تا شمارش عده حاضران در مجلس و اعلام رأي مخالف، موافق و ممتنع با وسايل مذكور ممكن و ميسر گردد و نتيجه آراء را در معرض ديد نمايندگان قرار دهد. در موارد نقص فني دستگاهها‌حداكثر براي يك هفته رأي‌گيري با قيام و قعود يا طرق ديگر انجام خواهد شد. تمديد اين مهلت با تصويب مجلس خواهد بود.
ماده 123:
در مورد ذيل اخذ رأي علني با ورقه خواهد بود:
هرگاه حداقل ده نفر از نمايندگان به جاي استفاده از دستگاه الكترونيكي و يا قيام و قعود رأي علني با ورقه را تقاضا نمايند. ابتدائاً بدون بحث نسبت به درخواست، رأي‌گيري به عمل مي‌آيد و درصورت تصويب درخواست، اصل موضوع با ورقه و بطور علني به رأي گذاشته مي‌شود.
ماده 124: در رأي علني با ورقه، هر نماينده داراي سه نوع كارت سفيد، كبود و زرد است كه اسم آن نماينده روي كارتها چاپ شده است. كارت سفيد علامت قبول، كارت كبود علامت رد و كارت زرد علامت امتناع است. هنگام اخذ رأي علني با ورقه، نمايندگان كارت سفيد يا كبود يا زرد خودشان را با نظارت دبيران در گلدانها مي ريزند. نمايندگاني كه رأي ندهند و يا بعد از اعلام اخذ رأي از تالار جلسه خارج شوند، ممتنع محسوب مي‌شوند.
تبصره 1: اسامي موافقين، مخالفين و ممتنعين و كساني كه در رأي‌گيري شركت نكرده و يا بعد از اعلام اخذ رأي از تالار خارج شده‌اند، بدون اينكه‌در جلسه قرائت شود، درصورت مشروح مذاكرات مجلس ثبت مي‌گردد.
ماده 125:
در موارد ذيل اخذ رأي مخفي با ورقه الزامي است:
1 - انتخاب اعضاي هيأت رئيسه، حقوقدانان شوراي نگهبان و ساير انتخابات راجع به اشخاص.
2 - انتخابات داخلي شعب و كميسيون‌ها.
3 - رأي اعتماد و عدم اعتماد به وزيران و هيأت وزيران و رأي عدم كفايت به رئيس جمهور.
4 - رأي نسبت به اعتبارنامه نمايندگاني كه مورد اعتراض واقع شده اند.
تبصره 1: هيأت رئيسه موظف است كارتهاي مخصوصي براي رأي‌گيري مخفي تهيه و دراختيار نمايندگان قرار دهد. رأي‌گيري به وسيله هرگونه ورقه و كارتي غير از اين اوراق معتبر نخواهد بود.
تبصره 2: ـ هيأت رئيسه مي تواند انتخاب نمايندگان براي عضويت در نهادها، هيأت ها، مجامع و شوراها را با دستگاه الكترونيكي انجام دهد. در اين صورت، هيأت رئيسه موظف است اقدامات لازم براي عدم امكان دسترسي به آراي نمايندگان را به عمل آورد.
ماده 126: در مواردي كه نتيجه اخذ رأي با قيام و قعود بلافاصله توسط دونفر از دبيران هيأت رئيسه و يا ظرف مدت پانزده دقيقه بعد از اعلام رأي مذكور توسط بيست و پنج نفر از نمايندگان حاضر در مجلس مورد ترديد باشد بدون بحث با ورقه نسبت به ترديد به عمل آمده رأي‌گيري خواهد شد. درصورتي كه درخواست ترديدكنندگان به تصويب نصف به‌علاوه يك نمايندگان حاضر در جلسه برسد نتيجه آن ملاك عمل قرار خواهد گرفت. چنانچه ترديد در پانزده دقيقه آخر جلسه باشد مي‌توان در جلسه بعد نسبت به ترديد رأي‌گيري نمود.
تبصره 1: ترديدكنندگان بايد اسامي خود را شخصاً در برگ مخصوصي در جايگاه هيأت رئيسه ثبت و امضاء نمايند.
تبصره 2: ترديدكنندگان پس از گذشت مدت پانزده دقيقه از زمان رأي‌گيري نمي‌توانند از درخواست خود انصراف بدهند.
قسمت 1: كميت آراء
ماده 118: ـ مصوبات مجلس در جلسه رسمي و با رأي موافق اكثريت مطلق حاضران كه بيش از نصف نمايندگان حاضر است، معتبر مي باشد مگر در مواردي كه در قانون اساسي يا اين آيين نامه نصاب ديگري تعيين شده باشد.
ماده 119:
كليه انتخاباتي كه در مجلس و كميسيون‌ها و شعب به عمل مي‌آيد، اعم از اينكه فردي يا جمعي باشد باستثناء انتخاب رئيس، كه با اكثريت مطلق عده حاضر انتخاب مي‌شود و موارد ديگري كه در اين آيين‌نامه حد و نصاب ديگري براي آن تعيين شده‌است با رأي اكثريت نسبي است و در صورت تساوي آراء، به تعداد مورد نياز از منتخبين به حكم قرعه تعيين مي‌شود. اسامي كليه نامزدها با تعداد آراء‌آنان توسط رئيس جلسه اعلام مي‌شود.
ماده 3: نصاب رأي‌گيري در مجلس، كميسيون، كميته و شعبه در موارد مختلف به شرح زير مي باشد:
بند 1: ـ اكثريت چهار پنجم مجموع نمايندگان: ـ اصلاحات جزئي خطوط مرزي كشور. (اصل هفتاد و هشتم قانون اساسي).
بند 2: ـ اكثريت سه چهارم مجموع نمايندگان: 1 ـ توقف انتخابات و ادامه كار مجلس سابق در زمان جنگ و اشغال نظامي (اصل شصت و هشتم قانون اساسي). 2 ـ مصوبات جلسه رسمي غيرعلني (اصل شصت و نهم قانون اساسي).
بند 3: ـ اكثريت دو سوم مجموع نمايندگان: 1 - تصويب درخواست مراجعه به آراء عمومي. (اصل پنجاه و نهم قانون اساسي). 2 - تصويب عدم كفايت رئيس جمهور. (اصل هشتاد و نهم قانون اساسي). 3 - تصويب تقاضاي سه فوريت طرحها و لوايح.
بند 4: اكثريت دو سوم نمايندگان حاضر: 1 - تصويب آئيننامه داخلي مجلس و تفسير آن. 2 - تصويب تشكيل جلسه رسمي غيرعلني مجلس با رعايت ماده (103) اين آئين نامه. 3 - تصويب تقاضاي دوفوريت طرح ها و لوايح. 4- تصويب موضوع اصل هفتاد و نهم قانون اساسي. 5- اصلاح قانون برنامه توسعه درضمن لايحه بودجه و ساير طرح هاولوايح
بند 5:
ـ - اكثريت مطلق نمايندگان حاضر: 1 - انتخاب رئيس مجلس (مرحله اول). 2 - رأي اعتماد به وزيران. 3 - رأي عدم اعتماد به وزيران. 4 – طرح ها و لوايح و تفسير قوانين. 5 - تصويب انجام تحقيق و تفحص. 6 - تصويب تقاضاي يك فوريت طرح ها و لوايح. 7- تغيير دستور هفتگي مجلس. 8 - رأي به وارد بودن سؤال نمايندگان از وزير. 9 - تصويب موضوعات اصول هفتاد و هفتم،هشتادم، هشتادودوم و هشتاد وسوم قانون اساسي 10 - تصويب وضع قوانين آزمايشي و تصويب دائمي اساسنامه سازمان ها توسط كميسيون هاي مجلس و دولت طبق اصل هشتاد و پنجم قانون اساسي. 11 - تعيين تعداد اعضاء كميته ها در كميسيون ها. 12- تصويب اعتبارنامه نمايندگاني كه پرونده آنان به كميسيون تحقيق ارجاع شده است. 13ـ حذف مواد، تبصره ها و بندها از گزارش كميسيون ها در جلسه علني
14ـ تصويب افزايش تعداد مخالف و موافق يا وقت مذاكرات طرحها و لوايح مهم موضوع تبصره (1) ماده (108) 15- ساير مواردي كه در اين آئيننامه و ساير قوانين براي آنها كلمات«تصويب» يا «موافقت مجلس» آورده شده و در اين آئين نامه نصاب آن مشخص نشده است.
بند 6: اكثريت نسبي با حداقل رأي بيش از يك سوم نمايندگان حاضر: 1- انتخاب اعضاء هيأت رئيسه شعبه . 2- انتخاب نمايندگان جهت عضويت در كميسيون تلفيق، مشترك و هيأت تحقيق و تفحص. 3- انتخاب اعضاء كميسيون تخصصي، تحقيق و تدوين آئيننامه داخلي در شعبه. 4- تصويب تغيير كميسيون نمايندگان. 5- انتخاب اعضاء كميسيون ويژه در مجلس. 6 - انتخاب رئيس و دادستان ديوان محاسبات كشور.
بند 7: اكثريت نسبي: 1- انتخاب رئيس مجلس(مرحله دوم) و ساير اعضاء هيأت رئيسه مجلس. 2- انتخاب اعضاء حقوقدان شوراي نگهبان. 3- انتخاب رئيس و اعضاء هيأت رئيسه كميسيون و كميته. 4- انتخاب نمايندگان جهت نظارت در مجامع، شوراها و سازمان ها. 5- انتخاب اعضاء كميته هاي هر كميسيون. 6- انتخاب ده نفر از نمايندگان در اجراء اصل يكصدوهفتاد و هفتم قانون اساسي.
تبصره 1: ـ نصاب رأي براي نسخ، حذف، لغو و اصلاح قوانين، نصاب تصويب آن است مگر مواردي كه در اين آيين نامه به صراحت نصاب ديگري تعيين شده باشد.