حقوق و تعهدات نمايندگان
مبحث دوم حقوق و تعهدات نمايندگان
قسمت چهارم: مأموريتها
ماده 83: مأموريتهاي رسمي فردي و جمعي نمايندگان براي شركت در سمينارها، اجلاسها و بازديدهاي فني و تخصصي در داخل و يا خارج از‌كشور با تصويب كميسيون ذي‌ربط و تاييد هيأت رئيسه انجام خواهد شد. نتايج حاصل از ماموريت به آن كميسيون و هيأت رئيسه مجلس تسليم مي‌گردد.
قسمت سوم: حقوق نمايندگان
ماده 82: بودجه سالانه مجلس به پيشنهاد هيأت رئيسه پس از مشورت با كميسيون برنامه و بودجه و محاسبات و در موعد مقرر براي دولت ارسال مي شود تا با رعايت اصل پنجاه و دوم قانون اساسي در بودجه سالانه كل كشور درج شود.
تبصره : مقرري و هزينه هاي نمايندگي درهرسال در جلسه مشترك هيأت رئيسه با كميسيون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شوراي اسلامي با رعايت مقررات مالي مجلس به تصويب مي رسد، نمايندگان مجلس مي توانند حقوق و مزاياي خود را از مجلس دريافت نمايند، قبل از تصميم مجدد در هر دوره به صورت علي الحساب مطابق مصوبه دوره قبل عمل مي شود.
قسمت دوم: تعهدات نمايندگان
ماده 78:
نمايندگان براساس مسؤوليت نمايندگي، متعهد و ملتزم به حفظ حيثيات مجلس و نمايندگان و رعايت نظم و نوبت و اجراء آيين‌نامه داخلي مي‌باشند. در مواردي‌كه نماينده‌اي رعايت تعهدات فوق را ننمايد اقدامات ذيل به ترتيب از طرف رئيس به‌عمل خواهد آمد :
1 - تذكر شفاهي در جلسه علني.
2 - اخطار در جلسه علني.
3 - احضار و توبيخ متخلف در جلسه هيأت رئيسه.
ماده 79: رئيس جلسه نسبت به نمايندگاني كه از موضوع مذاكره خارج مي‌شوند و يا بدون اجازه صحبت مي‌كنند وهمچنين نسبت به نمايندگاني كه به واسطه عدم رعايت آيين‌نامه داخلي يا به انحاء ديگر رعايت نظامات مجلس را نمي‌نمايند تذكر ميدهد.
ماده 80: درصورتي كه رئيس به يكي از نمايندگان دو بار تذكر داد و نماينده مجدداً از حدود نظم خارج گرديد، رئيس به او اخطار مي كند.
ماده 81:
توبيخ كه سبب درج در پرونده و گزارش در مجلس مي‌شود در موارد ذيل اجراء مي‌گردد :
1 - درصورتي كه نماينده‌اي پس از اخطار در همان جلسه از حدود نظم خارج شود.
2 - درصورتي كه نماينده‌اي ظرف مدت يك ماه چهار مرتبه در جلسات متوالي يا شش مرتبه در مجموع مورد تذكر واقع شده باشد.
3 - كساني كه بيش از سه جلسه متوالي يا در مجموع پنج جلسه در يك ماه تأخير غيرمجاز داشته باشند.
قسمت اول: مصونيت نمايندگان
ماده 75: بر طبق اصل هشتاد و ششم (86) قانون اساسي نمايندگان مجلس در مقام ايفاي وظايف نمايندگي در اظهار نظر خود كاملاً آزادند و نمي‌توان آنها را به سبب نظراتي كه در مجلس اظهار كرده‌اند يا آرائي كه در مقام ايفاي وظايف خود داده‌اند تعقيب يا توقيف كرد و يا از حقوق اجتماعي محروم نمود.
تبصره: وظايف نمايندگي شامل نطق ، بحثهاي داخل دستور، بحثهاي جلسات كميسيون ها، اظهارنظراتي كه براي اعمال اصل هشتاد و چهارم (84) قانون اساسي انجام مي شود و ساير موارد نظارتي و قانوني است.
ماده 76: چنانچه به تشخيص هيأت رئيسه نماينده‌اي در سخنان خود در جلسه علني به كسي نسبت ناروا داده و يا هتك حرمت نمايد فرد مزبور‌مي‌تواند در دفاع از خود، به‌صورت مكتوب به اتهام وارده پاسخ گويد. پاسخ ارسالي درصورتي كه بيش از دو برابر اصل مطلب اظهار شده نبوده و متضمن توهين و افترا نباشد، در اولين فرصت در جلسه علني قرائت خواهد شد.
ماده 77: اگر در جلسه رسمي ضمن نطق يا مذاكره صريحاً يا تلويحاً نسبت سوئي به يكي از نمايندگان داده شود يا عقيده واظهار او را بر خلاف جلوه دهند و نماينده مذكور براي رد آن نسبت به رفع اشتباه در همان جلسه يا در جلسه بعد اجازه نطق بخواهد بدون رعايت نوبت تا پنج دقيقه اجازه نطق داده مي‌شود.
قسمت پنجم: تعطيلات و مرخصيها
ماده 84: تعطيلات تابستاني مجلس در هر سال سي روز است كه زمان آن با تشخيص مجلس تعيين مي‌شود. هيأت رئيسه مي‌تواند در تنظيم برنامه جلسات علني و كميسيون‌ها به گونه‌اي عمل كند كه نمايندگان در هر ماه يك هفته كاري هم براي رسيدگي به وظايف نمايندگي فرصت داشته باشد.
تبصره : در صورت ضرورت، رئيس مجلس مي‌تواند با تقاضاي حداقل پنجاه نفر از نمايندگان و يا درخواست دولت، با ذكر دليل، در اوقات تعطيل، مجلس را بطور فوق‌العاده دعوت به انعقاد نمايد.
ماده 85: نمايندگان يك ماه در هر سال حق استفاده از مرخصي با حقوق را دارند. استفاده از مرخصي ضروري بدون حقوق نيز، با موافقت هيأت‌رئيسه، حداكثر يك ماه در سال خواهد بود و درصورت عدم استفاده مي‌توانند در سال‌هاي بعد استفاده نمايند.
ماده 86: اجازه مرخصي تمام مدت يك جلسه يا قسمتي از جلسات مجلس با موافقت هيأت رئيسه مجلس و در كميسيون‌ها و شعب با رؤساي كميسيون‌ها و شعب خواهد بود.
ماده 87: هيچيك از نمايندگان قبل از تحصيل مرخصي نمي‌تواند غيبت نمايد مگر با عذر موجه از قبيل بيماري يا حوادث غيرمترقبه.
قسمت ششم: غيبت نمايندگان
ماده 88: نماينده‌اي كه بيش از يكصد ساعت متوالي يا دويست و پنجاه ساعت غير متوالي از اوقات رسمي جلسات مجلس و كميسيون را بدون‌عذر موجه در يكسال غيبت نمايد، مستعفي شناخته خواهد شد. همچنين نماينده‌اي كه به‌علت ناتواني جسمي و يا بيماري بيش از چهار ماه در يكسال‌غيبت موجه داشته باشد بنا به درخواست سي نفر از نمايندگان و تصويب دو سوم نمايندگان حاضر مبني بر عجز وي از ايفاي وظايف نمايندگي، سمت نمايندگي خود را از دست ميدهد.
تبصره 1:
تا يك هفته پس از اعلام رسمي مستعفي شناخته شدن نماينده، درصورتي كه خود وي يا نماينده ديگري به غيرموجه بودن غيبت‌اعتراض كند و آن را تسليم هيأت رئيسه نمايد، اين اعتراض در اولين فرصت در مجلس مطرح مي‌شود و پس از صحبت حداكثر دو مخالف و دو موافق (هريك به مدت پانزده دقيقه) در صورتي كه مجلس به موجه بودن غيبت نماينده مورد بحث رأي داد، غيبت موجه شناخته خواهد شد.
يك نفر از هيأت رئيسه به‌عنوان موافق و نماينده مورد بحث به‌عنوان مخالف براي صحبت، حق تقدم خواهند داشت.
تبصره 2: درصورتي كه نماينده مستعفي شناخته شده به غيرموجه بودن غيبت خود اعتراض كرده باشد ولي در موقع طرح نتواند و يا نخواهد در‌مجلس حضور يابد، مي‌تواند لايحه دفاعيه خود رابراي طرح در مجلس حداكثر تا موقع طرح، تحويل مجلس نمايد. در اين صورت اين لايحه با حق‌تقدم در فرصت مقرر براي صحبت مخالفين توسط يكي از دبيران قرائت خواهد شد. مدت قرائت لايحه حداكثر نيم ساعت خواهد بود.
ماده 89: به غيبت و تأخير غيرموجه حقوق تعلق نمي‌گيرد.
ماده 90:
محاسبه ساعات غيبت در كميسيون‌ها با رؤساي كميسيون‌ها و در جلسات رسمي مجلس با هيأت رئيسه مي‌باشد و در هر دو صورت،اعلان رسمي غيبت با هيأت رئيسه مجلس خواهد بود.
هيأت رئيسه موظف است غيبت و تأخير غيرموجه نمايندگان در كميسيون‌ها را هر ماه به اطلاع نمايندگان برساند.
ماده 91: غيبت، تأخير غيرموجه نمايندگان پيش از پايان جلسه مجلس اعلان و درصورت مذاكرات مجلس ثبت خواهد شد.
تبصره : غيبت غيرموجه از دو جلسه كميسيون در حكم غيبت از يك جلسه رسمي مجلس مي‌باشد.
قسمت هفتم: استعفا نماينده و نحوه بررسي آن
ماده 92: هر نماينده كه اعتبارنامه او به تصويب رسيده است مي‌تواند از مقام نمايندگي استعفاء دهد. پذيرش استعفاء موكول به تصويب مجلس‌است.
ماده 93: نماينده تقاضاي استعفاء مدلّل خود را به عنوان رئيس مجلس مي‌نويسد و رئيس مجلس آن را در اولين جلسه علني و بدون قرائت متن،اعلام و در دستور كار هفته بعد مي‌گذارد. نماينده مي‌تواند قبل از شروع بررسي در مجلس تقاضاي استعفاء خويش را مسترد دارد.
ماده 95: هرگاه تقاضاي استعفاء تعدادي از نمايندگان به نحوي باشد كه مانع از تشكيل جلسه رسمي گردد قابل طرح در مجلس نيست.