تذكر و سؤال:
قسمت اول
تذكر و سؤال:
فقره الف:
الف – تذكر:
ماده 192:
در كليه مواردي كه نماينده يا نمايندگان مطابق اصل هشتاد و هشتم (88) قانون اساسي ، از رئيس جمهور يا وزير در باره يكي از‌وظايف آنان حق سؤال دارند، مي‌توانند درخصوص موضوع موردنظر به رئيس جمهور و وزير مسؤول كتباً تذكر دهند.
هيأت رئيسه خلاصه تذكر را در جلسه علني مجلس قرائت و متن كامل تذكر را به رئيس جمهور يا وزير مربوط ابلاغ مي نمايد.
تبصره 1:
ـ قبل از پايان هر جلسه علني حداكثر پنج نفر از نمايندگان مي‌توانند هر كدام به مدت دو دقيقه تذكر شفاهي دهند و در صورتي كه متقاضيان بيش از پنج نفر باشند به قيد قرعه تعيين مي‌شوند. نمايندگان نمي‌توانند در مدت يك ماه بيش از يك بار تذكر شفاهي دو دقيقه‌اي فوق را بدهند و حق واگذاري به نماينده ديگر را ندارند.و همچنين پس از اتمام تذكر دو دقيقه اي، به تناسب وقت باقيمانده از جلسه علني در صورت درخواست هر يك از نمايندگان ديگر براي بيان تذكر موارد ضروري، رئيس جلسه مي تواند حداكثر به هشت نماينده فرصت تذكر شفاهي يك دقيقه اي اختصاص دهد.
فقره ب:
ب - سؤال:
ماده 193:
نحوه رسيدگي به سؤال نماينده از وزير به شرح ذيل خواهد بود:
بند 1: هر نماينده مي تواند راجع به مسائل داخلي و خارجي كشور از وزير مسؤول در باره وظايف او سؤال نمايد سؤال بايد كتبي و صريح بوده و در فرم مخصوص كه هيأت رئيسه تهيه مي نمايد توسط نماينده تنظيم و به هيأت رئيسه تسليم شود. هيأت رئيسه موظف است سؤال را فوري به كميسيون تخصصي ذي ربط ارسال نمايد.
بند 2: كميسيون موظف است حداكثر ظرف مدت پانزده روز پس از وصول سؤال، جلسه اي با حضور وزير و سؤال كننده تشكيل دهد و با استماع نظرات سؤال كننده و وزير و بررسي هاي لازم، به موضوع رسيدگي كند.
بند 3: چنانچه سؤال كننده، توضيحات وزير را قانع كننده نداند، كميسيون با تعيين قلمرو «ملي» يا «منطقه اي» سؤال، بلافاصله نسبت به ارجاع سؤال ملي به هيأت رئيسه جهت اعلام وصول در اولين جلسه علني اقدام مي نمايد.
بند 4: در رابطه با سؤال منطقه اي، كميسيون موظف است حداكثر ظرف مدت ده روز نسبت به ارائه راه حل و ارسال گزارش به هيأت رئيسه مجلس و رئيس جمهور (توسط رئيس مجلس) اقدام نمايد. هيأت رئيسه مساعي لازم نسبت به حل موضوع سؤال منطقه اي را به عمل مي آورد. چنانچه پس از پانزده روز از ارجاع نامه كميسيون، نماينده سؤال كننده همچنان موضوع را حل و فصل نشده بداند، از هيأت رئيسه درخواست طرح سؤال منطقه اي در جلسه علني را مي نمايد. هيأت رئيسه موظف است در اولين جلسه علني، سؤال منطقه اي را اعلام وصول و فوري به وزير ابلاغ و به كميسيون ذي ربط ارسال نمايد. كميسيون موظف است ظرف يك هفته گزارش نهايي را به هيأت رئيسه ارائه نمايد.
بند 5: طبق اصل هشتاد و هشتم (88) قانون اساسي، وزير مورد سؤال مكلف است حداكثر ظرف مدت ده روز از تاريخ ابلاغ سؤال در مجلس حضور يافته و به سؤال پاسخ دهد مگر آن كه وزير به صورت رسمي و با عذر موجه تقاضاي تأخير حداكثر براي مدت ده روز داشته باشد.
تبصره 1: ـ در صورت درخواست نماينده يا نمايندگان سؤال كننده، كميسيون مي تواند بررسي سؤال را حداكثر به مدت يك ماه به تعويق بيندازد.
تبصره 2: ـ هيأت رئيسه مكلف است هرگاه تعداد سؤالات قابل طرح در صحن علني ايجاب نمايد يك جلسه علني در هفته را به پاسخگويي به سؤالات اختصاص دهد.
تبصره 3: ـ هيأت رئيسه مي تواند كليه سؤالات يك نماينده از يك وزير را كه آماده طرح در جلسه علني باشد در يك جلسه در دستور قرار دهد. در اين صورت حداكثر زمان اختصاص داده شده نبايد از يك ساعت بيشتر شود كه به همان ترتيب و تناسب طرح سؤال از وزير در جلسه علني، به نماينده و وزير تخصيص مي يابد.
تبصره 4: جهت رعايت حق نمايندگان براي ايفاي وظايف نظارتي، هيأت رئيسه موظف است ترتيبي اتخاذ نمايد تا سؤالات نمايندگاني كه در مجلس طرح نشده يا تعداد كمتري از سؤالات آنان در دستور قرار گرفته است، با اولويت بررسي و در دستور كار قرار گيرد.
ماده 194: در جلسه علني ابتدا گزارش كميسيون متضمن طرح سؤال و بررسي هاي انجام شده توسط سخنگو كميسيون به مدت حداكثر پنج دقيقه مطرح مي شود سپس وزير و نماينده سؤال كننده به ترتيب و هركدام به مدت حداكثر پانزده دقيقه توضيحات خود را ارائه مي دهند و در صورت قانع نشدن نماينده، رئيس جلسه نظر مجلس را در اين مورد اخذ مي كند. در صورتي كه اكثر نمايندگان حاضر از پاسخ وزير قانع نشوند، به منزله وارد بودن سؤال است و رئيس مجلس موظف است موضوع را به رئيس جمهور جهت رسيدگي ارجاع دهد.
تبصره 1: – عدم حضور وزير در مجلس و كميسيون به منزله وارد بودن سؤال مي باشد.
تبصره 2: سؤال كننده يا وزير مي توانند از وقت خود در جلسه علني طي دو نوبت استفاده نمايند
تبصره 3: گزارش كميسيون حداقل بيست و چهار ساعت قبل از طرح سؤال در مجلس بايد چاپ و بين نمايندگان توزيع شود.
تبصره 4: در صورتي كه سؤال توسط چند نماينده تنظيم گردد، نماينده منتخب سؤال كنندگان جهت توضيح سؤال در كميسيون و صحن علني بايد در فرم مربوط به سؤال مشخص گردد در صورت عدم توافق سؤال كنندگان، نماينده آنها توسط يكي از اعضاء هيأت رئيسه به قيد قرعه انتخاب خواهد شد.
تبصره 5: سؤال مي تواند شامل اجزاء متعدد باشد.
تبصره 6: ـ با تغيير وزير، سؤالاتي كه به تشخيص كميسيون تخصصي، مربوط به عملكرد فردي وزير است از دستور كار خارج مي شود و گزارش آن به هيأت رئيسه ارائه مي گردد.
ماده 195: چنانچه در هر دوره مجلس، سه بار با رأي اكثريت نمايندگان حاضر سؤالات نمايندگان از هر وزير وارد تشخيص داده شود طرح استيضاح وزير درصورت رعايت مفاد اصل هشتاد و نهم (89) قانون اساسي و آئين نامه داخلي در دستور كار مجلس قرار خواهد گرفت.
ماده 196:
ـ براساس اصل هشتاد و هشتم (88) قانون اساسي، در صورتي كه حداقل يك چهارم كل نمايندگان بخواهند درباره يك يا چند وظيفه رئيس جمهور سؤال كنند، بايد سؤال يا سؤالات خود را به طور صريح و روشن و مختصر همگي امضاء و به رئيس مجلس تسليم نمايند. رئيس مجلس موضوع را در اسرع وقت به كميسيون‌هاي تخصصي مربوط ، ارجاع مي‌نمايد. هر كميسيون موظف است حداكثر ظرف يك هفته با حضور نماينده معرفي شده رئيس جمهور به آن كميسيون و نماينده منتخب سؤال كنندگان تشكيل جلسه دهد. در اين جلسه نماينده رئيس جمهور پاسخ مقتضي را از طرف رئيس جمهور ارائه خواهد نمود تا به نمايندگان سؤال كننده گزارش شود.
پس از يك هفته از طرح سؤال در كميسيون يا كميسيون ها چنانچه هنوز حداقل يك چهارم كل نمايندگان مجلس از سؤال خود منصرف نشده باشند رئيس مجلس موظف است در اولين جلسه سؤال يا سؤالات آنان را قرائت و فوراً براي رئيس جمهور ارسال كند. اين سؤال يا سؤالات ظرف چهل و هشت ساعت تكثير و در دسترس نمايندگان قرار مي‌گيرد.
تبصره 1: ـ تعداد سؤالات نبايد از پنج سؤال بيشتر باشد.
تبصره 2: ـ پس از ارسال سؤال يا سؤالات براي رئيس‌جمهور، كاهش امضاء‌ها سبب خروج سؤال يا سؤالات از دستور نمي‌گردد.
ماده 197: ـ رئيس جمهور موظف است ظرف يك ماه از تاريخ دريافت سؤال يا سؤالات، در جلسه علني مجلس حضور يابد و به سؤال يا سؤالات مطروحه نمايندگان پاسخ گويد مگر با عذر موجه با تشخيص مجلس شوراي اسلامي. مدت طرح سؤال يا سؤالات از طرف نمايندگان منتخب سؤال كنندگان حداكثر سي دقيقه و مدت پاسخ رئيس جمهور حداكثر يك ساعت است كه طرفين مي‌توانند وقت خود را به دو بخش تقسيم نمايند. در اين صورت همه سؤالات و پاسخها در بخش اول وقت هر يك از دو طرف بيان مي‌شود و در بخش دوم ابهامات سؤال كنندگان و پاسخهاي رئيس جمهور مطرح مي‌گردد.
تبصره 1:
ـ پس از اين مرحله، درباره پاسخ رئيس جمهور به هر يك از سؤالات از نظر قانع كننده بودن به صورت جداگانه رأي‌گيري مي‌شود.
چنانچه اكثريت نمايندگان حاضر در جلسه از پاسخ رئيس جمهور به سؤالي قانع نشده باشند و موضوع مورد سؤال، نقض قانون و يا استنكاف از قانون محسوب شود، آن سؤال به قوه قضائيه ارسال مي‌شود.