در بسیاری از موارد شرایطی پیش می‌آید که لازم است اتفاق افتادن امری یا وجود چیزی در جایی رسماً ثبت و احراز شود تا درصورت تغییر حالت یا از بین رفتن آن در آینده بتوان آن را اثبات و به آن استناد کرد. در این گونه موارد از نهاد «تأمین دلیل» استفاده می‌شود. تأمین دلیل در امنیت قرار دادن دلیلی است که اکنون وجود دارد. ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی در این‌باره می‌گوید: «در مواردی که اشخاص ذینفع احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل و یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذّر یا متعسّر خواهد شد، می توانند از دادگاه درخواست تأمین آنها را بنمایند. مقصود از تأمین در این موارد فقط ملاحظه و صورت برداری از این گونه دلایل است».
متعذّر یعنی غیرممکن و محال، متعسّر یعنی سخت و دشوار. منظور ماده از تعذر و تعسر استفاده از دلایل در آینده این است که ممکن است دلیلی که اکنون وجود دارد، در آینده از بین برود و یا استفاده از آن در زمان لزوم، بسیار سخت و دشوار گردد. برای مثال در قرارداد مشارکت در ساخت، سازنده ممکن است برخلاف قرارداد با مالک، در حال استفاده از مصالح نامرغوب مانند آهن، تیرچه یا لوله درجه دو باشد و چون این مصالح بعداً با گچ و سیمان پوشیده می‌شوند و اثبات تخلف سازنده دشوار می‌شود، تأمین دلیل می‌تواند طریقی مطمئن برای اثبات تخلف سازنده باشد.
درخواست تأمین دلیل می‌تواند پیش از اقامه‌ی دعوا و یا در هنگام دادرسی تقدیم شود. مرجع رسیدگی به تأمین دلیل در حال حاضر مطابق ماده 9 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1394، شورای حل اختلاف محلی است که دلایل در حوزه آن قرار دارد. این درخواست باید حاوی نکات زیر باشد:
1-مشخصات درخواست کننده و طرف او: البته هرگاه تعیین طرف مقابل برای درخواست کننده تأمین دلیل ممکن نباشد درخواست بدون تعیین طرف مقابل پذیرفته می‌شود.
2-موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تأمین دلیل می‌شود.
3-اوضاع و احوالی که موجب درخواست تأمین دلیل شده است.
برای مثال اتومبیل ما در تصادف صدمه دیده و طرفی که مقصر بوده است، حاضر نیست خسارت ما را بدهد و ناچار هستیم برای مطالبه خسارت طرح دعوا کنیم. از طرفی به خودروی خود نیز نیاز داریم و باید برای استفاده از آن تعمیرش کنیم. پس در دادخواست تأمین دلیل خواهیم نوشت: چون خوانده که در تصادف مقصر بوده حاضر به جبران خسارت نیست و از طرفی به اتومبیل خود نیاز دارم و مجبور به تعمیر آن هستم و به این ترتیب آثار خسارت محو و تعیین میزان خسارت وارده متعذر خواهد شد، بنابراین به منظور ثبت و حفظ آثار تصادف، صدور و اجرای قرار تأمین دلیل با جلب نظر کارشناس از محضر عالی استدعا می‌شود تا در طرح دعوای مطالبه خسارت علیه خوانده مورد استفاده قرار گیرد.
1. زمانی که احتمال از بین رفتن یا دستکاری دلایل وجود داشته باشد
2. زمانی که دسترسی به دلایل در آینده دشوار یا غیرممکن باشد
3. زمانی که خواهان دعوی قصد دارد قبل از طرح دعوی، اطلاعات و مدارک بیشتری جمع آوری کند
4. زمانی که خواهان دعوی قصد دارد قبل از طرح دعوی، خوانده را تحت فشار قرار دهد
5. زمانی که خواهان دعوی قصد دارد از دلایل برای اثبات دعوی خود در مراجع قضایی دیگر استفاده کند
رد دلیل دلیل به این معناست که یکی از طرفین دعوا یا ذینفعان به موارد مختلف، دلیل را قبول ندارد یا آن را غیرمعتبر می‌داند. اگر قصد دارید دلیل را بپذیرید یا نسبت به آن اعتراض داشته باشید، می‌توانید زیر را انجام دهید:
آیا مدرک دلیل توسط مرجع صالح (شورای حل اختلاف) انجام شده است؟
آیا کارشناس رسمی دادگستری صلاحیت بررسی موضوع را داشته است؟
آیا روند حکم دلیل مطابق با آیین دادرسی مدنی انجام شده است؟
اگر دلیل با نظر کارشناس انجام شود، می‌توانید آن را اعتراض کنید.
درخواست ارجاع به کارشناس رسمی دیگر یا هیأت کارشناسی بدهید.
اگر یک دلیل علیه شما مورد استفاده قرار گیرد، می‌توان مستندات و اعتراضات را به دادگاه ارائه کرد.
شهادت شهود، قراردادها، فاکتورها، اسناد و مدارک فنی می‌توانند برای ارائه دلیل وجود داشته باشند.
دلیل به تنهایی دلیل قطعی و الزامآور نیست، بلکه فقط یک سند کمکی است.
در دادگاه نشان دهید که این سند را نمی توان اثبات کرد یا ناقص و نادرست است.
می‌توانید درخواست کنید که بررسی تکمیلی انجام شود.
اگر اسناد دارید، به قاضی ارائه دهید تا توازن ادله حفظ شود.
مقصود از تأمین دلیل تنها صورت برداری و حفظ دلایل است و مجری قرار نمی‌تواند به کیفیت و خصوصیات دلیل تعرض نماید. برای مثال اگر مورد تأمین سند عادی باشد، مجری قرار نباید وارد این قضیه شود که آیا سند اصالت دارد یا خیر. به علاوه در اجرای قرار تأمین دلیل نمی‌توان طرف مقابل را مكلف به انجام امر یا خودداری از انجام امری نمود و یا مال یا وجهی از او گرفته و یا توقیف نمود. از طرف دیگر خلاف دلیلی را که تأمین شده می‌توان اثبات نمود، همان‌طور که خلاف هر دلیلی را که در دادگاه ابراز می‌شود، می‌توان اثبات کرد و تأمین شدن یک دلیل به آن اعتبار اضافی نمی‌دهد بلکه هدف از تأمین دلیل تنها این است که دلیل تا زمان طرح و ارائه در دعوای اصلی حفظ شود و تشخیص ارزش آن در موارد استفاده با دادگاه می‌باشد.
تأمین دلیل برای حفظ و نگهداری ادله ای است که وجود دارند؛ بنابراین با تحصیل دلیل یا کشف دلیل تفاوت دارد. درخواست تأمین دلیل در مواردی به عمل می‌آید که اشخاص ذینفع احتمال دهند در آینده، استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان با استفاده از قراین و امارات موجود در محل یا دلایلی که نزد اطراف دعوا یا دیگری است متعذر یا متعسر خواهد شد؛ بنابراین تعیین نفقه ماهیانه زوجه و فرزند که رسیدگی به آن مستلزم رسیدگی قضایی است، ذاتاً به گونه‌ای است که در قالب تأمین دلیل امكانپذیر نیست.
بعد از تامین دلیل چه باید کرد
اگر گزارش کارشناس رسمی دادگستری
انجام شود، باید گزارش کتبی او را از شورای اسناد رسمی دادگستری دریافت کنید.
گزارش بررسی و تحلیل
را بررسی کنید تا مطمئن شوید که اسناد و مدارک به درستی ثبت می‌شوند و می‌توانند در مورد استفاده قرار گیرند.
استفاده در دادگاه (در صورت لزوم)
اگر دلیلی برای طرح دعوا بوده باشد، می‌توان آن را ضمیمه دادخواست و به دادگاه ارائه داد.
در مورد استفاده و حل اختلاف
در برخی موارد، دلیل می‌تواند در مقابل نشان داده شود تا قبل از طرح دعوا، به توافق برسد.
نگهداری مستندات
حتی اگر دعوایی مطرح شود، نگهداری مدارک و گزارش دلیل دلیل برای استفاده در آینده مفید خواهد بود.
سرسبز باشید
سیده وحیده عظیمی فر وکیل پایه یک دادگستری
دیدگاه :
برای ثبت نظر ابتدا باید وارد شوید
ورود/ثبت نام