دادگاه صلح چیست؟

یکی از موضوعاتی که اخیرا باعث سردرگمی عموم افراد جامعه شده است، تشکیل دادگاه صلح می باشد. دادگاه صلح یکی دیگر از مراجع قضایی است که قانونگذار رسیدگی و صدور رای در بعضی از دعاوی را بر عهده آن نهاده است. در این مقاله پیرامون تشکیل دادگاه صلح، صلاحیت دادگاه صلح، قابل اعتراض بودن یا نبودن آرای صادره از این دادگاه صحبت می‌کنیم.

دادگاه صلح چیست؟

قانونگذار با محدود کردن صلاحیت شورای حل اختلاف در مجاورت آن، دادگاه صلح را پیش بینی کرده است. بر اساس ماده 4 قانون جدید شورای حل اختلاف مصوب 1402/06/23 قوه قضاییه موظف است در هر حوزه قضایی شهرستان، شعبه یا شعبی از دادگاه‌ها را تحت مدیریت و نظارت رئیس آن حوزه قضایی به عنوان دادگاه صلح تعیین کند.

دادگاه صلح با حضور رئیس یا دادرس علی البدل رسمیت می‌یابد. دادگاه صلح با رضایت طرفین، پرونده را برای حصول سازش به عضو یا اعضای شورا که در دادگاه مستقر می‌باشند یا شعبه شورا یا میانجی‌گری ارجاع می‌دهد. چنانچه حداکثر ظرف دو ماه موضوع منتهی به سازش شود، مراتب صورتجلسه و جهت اتخاذ تصمیم به قاضی دادگاه صلح اعلام می‌شود تا طبق مقررات اقدام کند. در صورت عدم حصول سازش، قاضی دادگاه صلح مطابق قانون، به موضوع رسیدگی کرده و مبادرت به صدور رای می‌نماید.

صلاحیت دادگاه صلح

مطابق ماده 12 قانون جدید شورای حل اختلاف، دادگاه صلح می تواند به دعاوی زیر رسیدگی کند:

1-دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد ریال (100 میلیون تومان)

2-دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق

3-دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب یک میلیارد ریال، در صورتی که سابقاً در رأی مربوط به طلاق توسط دادگاه خانواده تصمیم گیری نشده باشد.

4-دعاوی و درخواست‌های مربوط به تخلیه عین مستاجره و تعدیل اجاره بها به جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب یا پیشه یا تجارت

5-اعسار از پرداخت محکوم به در صورتی که دادگاه صلح نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد. برای مثال اگر دادگاه صلح دادنامه ای مبنی بر محکومیت شخص به پرداخت مبلغی تا صد میلیون تومان صادر کند، شخصی که محکوم شده است، دادخواست اعسار خود را باید به دادگاه صلح تقدیم کند.

6- حصر ورثه، تحریر ترکه، مهر و موم و رفع آن

7-تأمین دلیل

8- تقاضای سازش به این صورت که هر کس می تواند در مورد هر ادعایی به طور کتبی از دادگاه صلح درخواست نماید تا طرف مقابل را برای سازش دعوت کند.

9-جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرایم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی

10-جرایم عمدی تعزیری مستوجب مجازات درجه هفت و هشت

11-دعاوی اصلاح شناسنامه، استرداد شناسنامه، اصلاح مشخصات مدرک تحصیلی (به استثنای مواردی که در صلاحیت دیوان عدالت اداری است)، الزام به اخذ پایان کار، اثبات رشد، الزام به صدور شناسنامه، تصحیح و تغییر نام

به کلیه جرایم مذکور در این ماده مستقیماً و بدون نیاز به مراجعه به دادسرا و صدور کیفرخواست، در دادگاه صلح رسیدگی می‌شود.

اعتراض به آرای صادره از دادگاه صلح و مرجع صالح

مطابق تبصره 5 ماده 12 قانون شورای حل اختلاف آرای دادگاه صلح، قطعی است مگر در موارد زیر که قابل تجدید نظرخواهی در دادگاه تجدید نظر استان می‌باشد:

الف-دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد ریال در صورتی که خواسته بیشتر از نصف نصاب مذکور باشد. برای مثال خواسته بیشتر از 500 میلیون ریال باشد.

ب- نسبت به دیه یا ارش جرایم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی در صورتی که میزان یا جمع دیه یا ارش، بیش از یک دهم دیه کامل یا معادل آن باشد.

پ- دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق - دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا یک میلیارد ریال - دعاوی و درخواست‌های مربوط به تخلیه عین مستاجره و تعدیل اجاره بها.

ت-دعاوی مربوط به اعسار از پرداخت محکوم به در صورتی که اصل دعوا قابل اعتراض باشد. برای مثال اگر شخص به پرداخت مبلغ 500 میلیون ریال محکوم شده باشد، دادنامه قطعی است و به تبع آن رای صادره در خصوص اعسار آن نیز قطعی می شود و قابل اعتراض نمی باشد.

ث-جنبه عمومی جرایم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی در صورتی که مجازات قانونی آن درجه شش یا بیشتر باشد.

ج- جرایم عمدی تعزیری که مجازات قانونی آنها حبس درجه هفت باشد.

بنا به مراتب فوق جای هیچ گونه نگرانی در خصوص رسیدگی دعاوی در دادگاه صلح وجود نداشته و شورای حل اختلاف نیز در مجاورت آن دادگاه جهت ایجاد صلح و سازش اقدام می نماید. همچنین پرونده هایی که هم اکنون در شورای حل اختلاف در حال رسیدگی بوده به شعب دادگاه صلح انتقال یافته است. باز هم اگر در خصوص این موضوع نیاز به مشاوره داشتید، گروه حقوقی وکیلان در خدمت شماست.

ایام به کام

سیده وحیده عظیمی فر وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی