بررسي و تصويب طرحها و لوايح در مجلس
قسمت ب
بررسي و تصويب طرحها و لوايح در مجلس
ماده 150: در مواردي كه موادي از طرحها و لوايح و همچنين مصوبات اعاده شده از شوراي نگهبان جهت رسيدگي به كميسيون اصلي ارجاع مي شود، نمايندگان عضو كميسيون هاي فرعي و ساير نمايندگان مي توانند با حضور در كميسيون اصلي، در زمان اعلام شده توسط كميسيون نظرات و پيشنهادهاي خود را مطرح كنند.
تبصره 1: ـ ارائه پيشنهادهاي نمايندگان در مواردي كه در اين آيين نامه به صراحت براي آن زمان ديگري تعيين شده است، مشمول حكم اين ماده نيست.
تبصره 2: ـ اعضاي هر كميسيون مي توانند هنگام رسيدگي موارد ارجاعي به آن كميسيون، پيشنهادهاي خود را طرح نمايند.
تبصره 3: ـ نمايندگان پيشنهاددهنده مي توانند در كميسيون مربوط حاضر شوند و توضيحات لازم را درباره پيشنهاد خود بدهند. كميسيون موظف است نمايندگاني كه حداقل بيست و چهار ساعت قبل از شروع رسيدگي، پيشنهاد خود را تحويل داده اند به صورت كتبي براي شركت در كميسيون و دفاع از پيشنهاد خود دعوت نمايد.
تبصره 4: ـ طرحها و لوايحي كه به صورت دو شوري رسيدگي مي شود پيشنهادها در شور اول درباره كليات و در شور دوم درخصوص مواد پذيرفته مي شود.
تبصره 5: ـ كليه پيشنهادهاي كتبي نمايندگان كه در زمان رسيدگي، در كميسيون حضور داشته اند همراه با گزارش كميسيون، چاپ و توزيع مي شود.
تبصره 6: ـ معاونت قوانين موظف است به نحو مقتضي زمان رسيدگي به موضوعات ارجاعي در كميسيون را به اطلاع نمايندگان برساند.
ماده 152: در شور دوم گزارش كميسيون در مجلس مطرح مي شود. در اين مرحله پيشنهاد تازه پذيرفته نمي‌شود، ولي پيشنهادهاي چاپ شده، به ترتيب مواد، توسط پيشنهاد دهندگان قابل طرح در مجلس خواهد بود. در‌اين صورت پيشنهاد دهنده يا يكي از پيشنهاد دهندگان ( در مورد پيشنهاد جمعي) مي‌تواند براي هر پيشنهاد ظرف پنج دقيقه توضيح بدهد و پس از‌اظهارنظر يك مخالف و يك موافق و عنداللزوم توضيحات سخنگوي كميسيون و نماينده دولت نسبت به پيشنهاد مزبور اخذ رأي به عمل مي‌آيد. پس از رد يا قبول پيشنهاد نسبت به اصل ماده رأي گيري به عمل مي‌آيد. چنانچه ماده به تصويب نرسيد، بدون مذاكره نسبت به حذف آن رأي گيري خواهد شد و درصورتي كه حذف ماده به تصويب نرسيد پيشنهادهاي اصلاحي تازه در همان جلسه پذيرفته خواهد شد.
ماده 153: در شور دوم در باره اصل مواد مذاكره به عمل نمي‌آيد مگر آنكه در گزارش كميسيون مواد جديدي اضافه شده باشد يا به تشخيص هيأت رئيسه در بعضي مواد تغييرات اساسي داده شده باشد. در اين صورت مخالف و موافق از بين ثبت نام كنندگان در لوح يا دستگاه الكترونيك به قيد قرعه تعيين مي شوند، كه هر يك مي توانند به مدت پنج دقيقه صحبت كنند و در صورت لزوم سخنگوي كميسيون و نماينده دولت نيز صحبت مي‌كنند و آنگاه نسبت به ماده يا مواد مورد نظر رأي گيري مي شود.
ماده 154: چنانچه در شور دوم، كميسيون بعضي از مواد طرح يا لايحه را حذف و يا تغيير كلي داده باشد، هر يك از نمايندگان ميتوانند همان ماده‌را پيشنهاد نمايند و پس از صحبت يك مخالف و يك موافق و سخنگو كميسيون و نماينده دولت نسبت به ماده رأي گيري مي‌شود. چنانچه اصل ماده تصويب شد پيشنهادهاي اصلاحي كه قبلاً به كميسيون داده شده، قابل طرح و بحث و رأي گيري خواهد بود.
ماده 155: – پس از تصويب كليات و در شور نهايي طرح ها و لوايح، اولويت رسيدگي به پيشنهادها در جلسه علني به ترتيب زير خواهد بود: 1- پيشنهاد بازگشت به لايحه دولت يا طرح اصلي. 2- پيشنهاد حذف كل ماده. 3- پيشنهاد چاپ شده كميسيونهاي فرعي. 4- پيشنهاد حذف جزء و پيشنهادهاي چاپ شده نمايندگان باتشخيص اولويت جامع بودن توسط يكي از اعضاء هيأت رئيسه. 5- رأي گيري براي اصل ماده. 6- رأي گيري براي حذف كل ماده درصورتي كه اصل ماده رأي نياورد. 7- پيشنهادهاي جديد نمايندگان. 8- ارجاع به كميسيون، به تشخيص رئيس جلسه(درصورتي كه پيشنهادهاي فوق الذكررأي نياورد).
تبصره: درصورت تصويب پيشنهاد بازگشت به لايحه دولت يا طرح اصلي، پيشنهاد بندهاي (3) و (4)پذيرفته مي شود.
تبصره 2:
ـ ارجاع طرح يا لايحه يا مواردي از آن از جلسه علني به كميسيون به جز آنچه كه در اين آيين نامه به طور صريح تعيين شده است با پيشنهاد رئيس جلسه و تصويب مجلس انجام مي شود. ارجاع بايد به همان كميسيون گزارش دهنده صورت گيرد. كميسيون بايد فقط موارد ارجاعي را رسيدگي و گزارش خود را ظرف يك هفته به هيأت رئيسه تسليم نمايد تا با تعيين اولويت در دستور هفتگي درج شود.
ماده 156:
اصلاحاتي كه در ماده‌اي پيشنهاد مي‌گردد قبل از خود ماده در باره آنها در مجلس رأي گرفته مي‌شود.
ماده 157: هنگام بحث نسبت به هر ماده، چنانچه بنا به درخواست كتبي هر يك از نمايندگان به تشخيص رئيس جلسه ابهامي در ماده مطرح شده وجود داشته باشد، پيشنهاد رفع ابهام در جلسه پذيرفته و با صحبت يك مخالف و يك موافق هركدام به مدت حداكثر پنج دقيقه به رأي گذاشته مي شود و يا موضوع جهت رفع ابهام توسط رئيس جلسه به كميسيون اصلي ارجاع مي گردد.